Na świąteczny tydzień – mediatorom cum laude

źródło: Shutterstock

Strona ministerstwa | Mediacja może być lepsza od postępowania sądowego, ale nie musi

Wiele się mówi o potrzebie mediacji jako sposobie odciążenia sądów. Według tego podejścia mediowanie ma zastąpić postępowanie sądowe, a ugoda wyrok lub postanowienie. Takie podejście nie jest słuszne, bo mediator nie jest substytutem sędziego, a mediowanie nie zastępuje postępowania sądowego. Sprawdźmy więc po kolei, dlaczego tak jest.

1. Zgodnie z konstytucją wymiar sprawiedliwości sprawują sądy (art. 175 ust. 1), a czynią to poprzez niezawisłych sędziów (art. 178 ust. 1). Żaden inny rodzaj władzy nie ma takich uprawnień. Sądy je posiadają w obszarze postępowania sądowego, a wydane przez nie orzeczenia są wiążące i wykonalne pod przymusem.

2. Mediatorzy nie są sędziami, a wykonywane przez nich lub przed nimi czynności nie należą do czynności sądowych. Nie należą do władz żadnego rodzaju, nie posiadają też żadnych władczych uprawnień. Mediowanie to alternatywny dla sądów sposób rozwiązywania sporów (ADR).

Sądy stoją na straży przestrzegania prawa także poprzez stosowanie środków przymusu. System check and balances (art. 10 Konstytucji RP) nie pozwala jednak sędziom zamykać się w sobie (art. 7), bo prawo, którego strzegą, pochodzi od innej władzy (ustawodawczej). Sądy są więc gwarantem stosowania i przestrzegania prawa, a czynią to bezwzględnie, nie bacząc na osobę ani okoliczności (chyba że prawo nakazuje, by wpływały na treść normy prawnej) – na tym...