Rejestr polskich losów

źródło: EAST NEWS

Obelisk na cmentarzu w Katyniu przypomina, jak wielo- kulturowym państwem była II Rzeczpo- spolita STANISłAW KOWALCZUK/east news

źródło: BEW

Baruch Steinberg, naczelny rabin Wojska Polskiego, został zamordowany w Katyniu

Śledząc biogramy ofiar katyńskich, co chwila natykamy się na sylwetki, które zebrane razem ukazują nam pełną paletę relacji z polskością. Od stuprocentowej identyfikacji, poprzez afirmację, częściową asymilację, aż po świadomy wybór innej narodowości.

Klarę Auerbach-Margulies aresztowano natychmiast, zaraz potem, gdy 17 września, po przejściu pierwszych kolumn odzianych w sparciałe mundury sołdatów, w Nowosiółce Kostiukowej zjawili się solidnie ubrani enkawudziści. Bo trzeba przyznać, że była dla nich celem idealnym. Ziemianka, samodzielnie gospodarująca majątkiem położonym tuż za granicą jaśniepańskiej Polski – o takich właśnie krwiopijcach ludu uczono ich na kursach organizowanych dla pracowników resortu bezpieczeństwa. Zamordowano ją wiosną 1940 r. w więzieniu w Kijowie. Wtedy też zginęła jej siostra Stella Menkes, także zagarnięta krytycznego dnia w Nowosiółce. Nazwiska obu pań znajdują się na ukraińskiej liście katyńskiej.

Dlaczego wspominamy o nich na początku? Po pierwsze dlatego, że chodzi o kobiety – a one stanowią rzadkość na liście polskich ofiar sowieckiej zbrodni, potocznie zwanej listą katyńską. Po drugie – bo nikt inny o nie się nie upomni. Klara Auerbach-Margulies (nie „Margules", jak omyłkowo wpisano ją na listę, transliterując nazwisko z notowanych cyrylicą akt) była z pewnością osobą samotną i to w wielorakim sensie tego słowa. Pochodząca z bogatej i wykształconej żydowskiej rodziny wyszła za mąż za jeszcze bogatszego przedsiębiorcę z Poznania, także o żydowskich korzeniach. To prawdopodobnie mąż – który w pewnym momencie znika nam z pola widzenia wyznaczonego przez skąpe notatki sowieckich śledczych – zainwestował...