Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw

Zgodnie z art. 31 Konstytucji RP wolność człowieka podlega ochronie prawnej (ust. 1), każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych, nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje (ust. 2), a ograniczenia w korzystaniu z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób, przy czym ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw (ust. 3).

Powyższe reguły, wymagające dzisiaj przypomnienia, były przedmiotem licznych analiz i wypowiedzi w judykaturze.

Trybunał Konstytucyjny zauważył m.in., że w istotę art. 31 ust. 3 Konstytucji RP wpisany jest związkowy charakter względem przepisów statuujących konstytucyjne prawa i wolności jednostki. Formułuje on warunki ograniczania konstytucyjnych praw i wolności, a zatem może mieć zastosowanie jedynie w związku z przepisem statuującym konstytucyjne prawa lub wolności, które zostały ograniczone z naruszeniem standardów konstytucyjnych (wyrok z dnia 5 października 2015 r., sygn. akt SK 39/14, OTK ZU 9A/2015, poz. 140).

W art. 31 ust. 3 Konstytucji RP została expressis verbis sformułowana zasada proporcjonalności. Przydatność, niezbędność oraz proporcjonalność sensu stricto,...