Nadzór nad prawem miejscowym wymaga naprawy

Nieprawidłowości w nadzorze nad prawem miejscowym powodują, że nie cieszy się ono szacunkiem obywateli i władz samorządowych. Źródłem problemu są przepisy ustaw i praktyka wojewodów.

Prawo miejscowe jest prawem powszechnie obowiązującym. Konstytucja zastrzega, że wydawane jest na podstawie i w granicach upoważnienia ustawowego, czyli prawodawcy lokalni stanowią prawo w takim zakresie, na jaki zezwala prawodawca krajowy.

Szanujmy prawo miejscowe

Nie oznacza to, że prawo miejscowe ma charakter tylko techniczny lub, że nie kreuje rzeczywistości prawnej na obszarze swojego obowiązywania. Efektywne prawo miejscowe oddziałuje także na prawa i obowiązki obywateli. Niektóre prawa aktualizują się dopiero, gdy rada gminy przyjmie odpowiednią uchwałę (np. ustanowi stypendia dzieci). Najczęściej jednak prawo miejscowe określa rzeczywistą treść uprawnienia przyznanego jednostce w ustawie (np. duża swoboda w określaniu kryteriów przyjęć do przedszkoli powoduje, że to samo dziecko w jednej gminie zakończyłoby rekrutację z powodzeniem, a w innej nie dostałoby się do wybranej przez rodziców placówki).

Nie budzi wątpliwości, że akty prawa miejscowego muszą odpowiadać normom prawnym wyższego rzędu. Konstytucja powierzyła kompetencje nadzoru prawa miejscowego wojewodom i regionalnym izbom obrachunkowym w zakresie spraw finansowych. Ustawodawca zaś przyznał jednostkom, których interes prawny został naruszony, prawo do inicjowania kontroli sądowo administracyjnej w sprawach legalności aktów prawnych wydawanych przez organy samorządu....