Holokaust, zapomniana lekcja historii

autor zdjęcia: Artur Ettinger

źródło: Rzeczpospolita

W debacie udział wzięli (od lewej): redaktor Bogusław Chrabota, prof. Barbara Engelking, prof. Michał Bilewicz i prof. Andrzej Leder. Prof. Jan Zielonka łączył się zdalnie

Dlaczego człowiek jest zdolny do zbrodni? I dlaczego – jak pokazuje to ostatnio wojna w Ukrainie – nie potrafi wyciągać nauki z dramatycznych przeżyć, które były doświadczeniem poprzednich pokoleń?

Na te pytania próbowali odpowiedzieć uczestnicy debaty „Ludzkie wybory i zachowania. Czy wyciągnęliśmy wnioski z tragedii Holokaustu?”, która kilka dni temu odbyła się na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW. Dyskusja była jednym z punktów towarzyszących prezentowanej w tym roku w polskich miastach wystawie „Byli sąsiadami. Ludzkie wybory i zachowania w obliczu Zagłady”, przygotowanej przez United States Holocaust Memorial Museum.

Paneliści zastanawiali się – odwołując się do ludobójstwa Żydów podczas drugiej wojny światowej oraz dramatycznych wydarzeń po najeździe Rosji na Ukrainę – czy człowiek z natury jest zdolny do dokonywania zbrodni. Dyskusję historyków, psychologów i filozofów prowadził redaktor naczelny „Rzeczpospolitej” Bogusław Chrabota, który rozpoczął ją pytaniem o to, czy ludzkość wypracowała mechanizm obronny, który zapobiega zbrodniom takim jak Holokaust.

Zdaniem Jana Zielonki, profesora studiów europejskich na Uniwersytecie w Oksfordzie, „zła nie da się wyeliminować”. – Mieliśmy przykazanie „nie zabijaj” i wiemy, jak ono było przestrzegane w naszym kręgu kulturowym. Możemy jedynie zapobiegać złu lub je ograniczać, zawsze jednak z niepełnym skutkiem. Jesteśmy w stanie odstraszać zło, stosować zachęty, wychowywać i rozmawiać. Staramy się także przebaczać, choć nie musi to zawsze oznaczać zapomnienia – na przykład o...