Apoteoza wrednego szpiegowania

Sun Zi, o ile żył naprawdę, był wodzem, generałem, a przy tym ojcem realizmu w polityce. Czy jego traktat „Sztuka wojenna” wciąż jest aktualny?

W rozdziale XIII chińskiego klasyka „Sztuka wojenna Sun Zi”, zatytułowanym „Szpiegami się posługiwanie”, mistrz Sun dowodzi: „Dwie armie wrogie latami okazji szukają dla stoczenia bitwy, co o zwycięstwie rozstrzygnie. Urzędnicy zaś sztuk stu złota skąpią na przeszpiegi u wroga. Toż wódz taki niemiłosiernie i jak kamień twarde ma serce, ani mu wodzem być ponad ludźmi, ani dla władcy podporą. Wódz taki mistrzem w zwycięstw odnoszeniu nie jest”.

I dalej: „Stąd przewidywanie zdarzeń przyszłych tym jest właśnie, co władcy światłemu i sprawnemu wodzowi zwycięstwo przynosi. Wiedzę taką nie od demonów się zdobywa. (…) Człowiek jedynie źródłem wiedzy o nieprzyjaciela stanie być może. Przeto korzysta się ze szpiegów w rodzajach pięciu: »szpiegów tuziemców«, »szpiegów...