Zaostrzanie kar musi być uzasadnione

Tak zwana duża nowelizacja kodeksu karnego, która weszła w życie 1 października 2023 roku, budzi szereg zastrzeżeń, przede wszystkim o charakterze praworządnościowym.

Polska zgodnie z art. 2 Konstytucji RP jest demokratycznym państwem prawnym. Nowelizacja kodeksu karnego budzi z tego punktu widzenia wiele wątpliwości.

Zmiany w kodeksie karnym mają w zasadzie charakter zaostrzający odpowiedzialność i to zaostrzający w sposób drastyczny, niekiedy z naruszeniem zobowiązań międzynarodowych Polski.

Zaostrzenie odpowiedzialności karnej może być uzasadniane przede wszystkim tym, że w państwie wzrasta zagrożenie przestępczością, albo co do jej charakteru, albo liczby popełnianych przestępstw. W Polsce jednak od kilku lat przestępczość nie rośnie, a w wielu segmentach wręcz maleje.

Zapewne więc intencją ustawodawcy była chęć przypodobania się tej części społeczeństwa polskiego, które „lubi karać” w sensie ogólnym.

Populizm penalny

Wielu ludzi dobrze się czuje ze świadomością, że sprawca przestępstwa może być ukarany bardzo surowo, nie do końca uświadamiając sobie skutki bardzo surowych kar. Ludzie przecież od zawsze lubili oglądać egzekucje, stanowczo potępiali przestępców. Często uleganie takim postawom społecznym nazywane jest populizmem penalnym.

Nowelizacja dokonała zmiany katalogu kar, rozszerzając ogólną możliwość orzekania kary pozbawienia wolności do lat 30 i utrzymując jako karę szczególnego rodzaju tylko dożywotnie...