Wrócą łatwiejsze potrącenia

Komisja kodyfikacyjna chce usunąć ograniczenia w podnoszeniu zarzutu potrącenia, co będzie korzystne dla pozwanych i pozwoli na zmniejszenie liczby spraw. Ale nie za darmo.

Dodanie do kodeksu postępowania cywilnego art. 2031 było jedną z najbardziej kontrowersyjnych zmian wprowadzonych reformą procedury z 2019 r. (i jej modyfikacją z 2023 r.). Wcześniej pozwany, który jest jednocześnie wierzycielem powoda, np. w procesie o zapłatę mógł zgłosić zarzut potrącenia swojej wierzytelności. Przykładowo, jeśli powód domagał się od pozwanego 500 tys. zł, ale jednocześnie sam, np. z innego stosunku zobowiązaniowego, był mu winny 200 tys. zł, to wówczas pozwany mógł zgłosić taką wierzytelność do potrącenia i sąd zasądzał na rzecz powoda 300 tys. zł.

Po dodaniu art. 2031 k.p.c. zgłoszenie zarzutu potrącenia nadal było możliwe, lecz poddano je daleko idącym ograniczeniom. Co do zasady potrącić można tylko wierzytelność z tego samego stosunku zobowiązaniowego (chyba że jest niesporna), a sam zarzut jest obwarowany licznymi ograniczeniami co do formy i terminu (patrz ramka).

Jeśli zatem pozwany nie mógł potrącić swojej wierzytelności, to mógł np. wystąpić z powództwem wzajemnym. W rezultacie wzajemne roszczenia zamiast w jednym są wówczas rozpoznawane w dwóch postępowaniach. W dodatku pozwany, który nie może dokonać potrącenia, aby dochodzić swoich roszczeń, musi wnieść opłatę od pozwu (5 proc. wartości przedmiotu sporu przy roszczeniach powyżej 20 tys. zł). Poniżej tej kwoty opłaty są stałe i wynoszą od 30 zł do 1 tys. zł....