Między literą prawa a realną ochroną

Sygnaliści po polsku | Rok po wejściu w życie ustawy

Ustawa o ochronie sygnalistów, która weszła w życie we wrześniu 2024 roku, miała wypełnić ponaddwuletnią lukę między unijną dyrektywą a praktyką krajową. Po latach oczekiwań Polska wreszcie wprowadziła przepisy, które – w założeniu – zapewniają osobom zgłaszającym naruszenia poufność, ochronę przed odwetem i bezpieczne kanały komunikacji.

Minął rok. W tym czasie setki instytucji publicznych i firm wdrożyły nowe procedury, ale wciąż zbyt często są to rozwiązania formalne – niepoparte realną kulturą zaufania. Sygnaliści nadal obawiają się ujawnienia tożsamości, utraty pracy, izolacji w zespole. Dwa głośne przypadki z 2025 roku pokazują, że samo prawo nie wystarczy, jeśli brakuje świadomości, jak z niego korzystać.

Gdy poufność kończy się na biurku ministra

Na początku 2025 roku media opisały historię sygnalistki z Uniwersytetu Szczecińskiego, która zgłosiła Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego nieprawidłowości dotyczące władz uczelni. Kobieta zwróciła się o zachowanie anonimowości – zgodnie z ustawą. Minister przekazał jednak jej dane rektorowi uczelni, argumentując to potrzebą „wyjaśnienia sprawy”. Z punktu widzenia prawa doszło do złamania zasady poufności, a z punktu...