Synod pod knutem

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Połock, rys. Napoleon Orda

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Panorama Połocka w XIX wieku

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Aleksander von Benckendorff, szef tajnej policji carskiej

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Witebsk w XIX wieku, rys. Napoleon Orda

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Kwitnący sad na Ukrainie, mal. Nikołaj Sergiejew

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Rosja i ziemie polskie po Kongresie Wiedeńskim. Uwzględniono główne miasta obrządku greko-katolickiego

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Unicki klasztor w Żyrowicach, rys. Napoleon Orda

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Karta z rękopisu „Gramatyki słowiańskiej” Melecego Smotryckiego z 1619 roku

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Józef Weliamin Rutski, greckokatolicki metropolita kijowski

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Melecy Smotrycki, abp połocki, od 1627 roku zwolennik unii brzeskiej, autor m.in. „Gramatyki słowiańskiej” i gramatyki języka greckiego

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Caryca Katarzyna II, fragment obrazu Fiedora Rokotova.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Dziesięciorublowe monety Katarzyny II

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Dziesięciorublowe monety Katarzyny II

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Mińsk, dawna cerkiew śś. Piotra i Pawła, dziś nieistniejąca

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Mińsk, cerkiew Matki Boskiej Kazańskiej

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Zachodnie gubernie cesarstwa rosyjskiego, fragment mapy z encyklopedii Samuela Orgelbranda z 1902 roku

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Mińsk w XIX wieku

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Mińsk w XIX wieku

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Wysoki Rynek w Mińsku, poł. XIX wieku

źródło: Forum

Zrujnowany sobór Sofijski w Połocku

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Konstanty (Kastuś) Kalinowski, uczestnik powstania styczniowego, zwolennik powrotu do unii polsko-litewskiej i ochrony języka białoruskiego.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Konstanty Kalinowski wśród chłopów, mal. Piotr Sergiejewicz

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Unicki kościół w Głębokiem

24 lutego 1839 roku – to ważna data w historii narodu białoruskiego, ale także w dziejach całego chrześcijaństwa.

Tożsamości narodowej Białorusinów, budzącej się dopiero do życia, odebrano w tym momencie jej duchowy fundament, a równocześnie zadano cios historycznemu dziełu zbliżania do siebie rozdzielonych niegdyś dwóch nurtów wiary chrześcijańskiej. Stało się to w Połocku, na synodzie biskupów Kościoła greckokatolickiego, potocznie nazywanego unickim. Synod ten, w którym uczestniczyło trzech biskupów: Józef Siemaszko, Antoni Zubko i Wasyl Łużyński, oraz 21 innych duchownych, w ciągu krótkich obrad przyjął dwupunktowy akt, deklarujący duchową jedność z Cerkwią Prawosławną i pragnienie przyłączenia do niej całego Kościoła greckokatolickiego, żyjącego na terenie imperium rosyjskiego, oraz występujący do cara Mikołaja I z prośbą o ułatwienie szybkiego przyłączenia unitów do prawosławia. Oznaczało to oficjalną i faktyczną likwidację tego Kościoła.

Likwidację czy samolikwidację? Przyjęta forma aktu synodalnego wydaje się wskazywać na to drugie, w rzeczywistości jednak było inaczej: wszystkie dokumenty kościelnego synodu zostały wcześniej przygotowane w petersburskiej kancelarii szefa żandarmerii imperium rosyjskiego, hrabiego Aleksandra Benckendorffa, a synod w Połocku obradował pod ochroną oddziału nadesłanych z Petersburga Kozaków. Niespodzianki zostały z góry wykluczone, Kościół unicki miał zostać zlikwidowany.

Wydarzenie to z początku wywołało...