Nie stać nas na pamięć

źródło: Forum

Upamiętnianie ofiar okupacji idzie powoli. Instytucjom, które podjęły się tego zadania, wciąż brakuje pieniędzy.

Można powiedzieć, że  Hitlerowi i Stalinowi w pewnym sensie udało się wygrać – pisał w ubiegłym roku w „Uważam Rze Historia" profesor Timothy Snyder. – Upamiętniamy wprawdzie ofiary, ale ich liczba nas obezwładnia, nie umiemy ich sobie nawet należycie wyobrazić. Dlatego uważam, że przed historykami stoi ważne zadanie formowania ludzkiej pamięci. Najważniejszym punktem tego zadania jest zamiana suchych statystyk na powrót w ludzi. Różnica między liczbami 682 690 i 682 691 jest wszak równie ważna co różnica między zero a jeden. Wszystkie wielkie liczby składają się z bardzo wielu małych, a w ostatecznym rozrachunku z jednostek. Te jednostki natomiast nie są przyporządkowane jakiemuś kolejnemu typowemu Żydowi, Polakowi, Ukraińcowi czy Rosjaninowi, tylko konkretnemu, jedynemu w swoim rodzaju człowiekowi. Sowietom i Niemcom bardzo sprawnie udało się sprowadzić ludzi do liczb, a nam niestety nie za dobrze idzie odwracanie tego procesu".

W Polsce odwracanie tego procesu idzie rzeczywiście nie za dobrze. Są dwa programy, które mają na celu upamiętnienie wszystkich ofiar okupacji: „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką" i „Indeks represjonowanych", w którym gromadzone są biogramy ludzi zamordowanych i prześladowanych przez Sowietów. Gdyby były odpowiednio finansowane, dziś mielibyśmy już prawdopodobnie dane większości polskich ofiar dwóch...