Ostatnie chwile Europy

źródło: Bridgeman Art Library

To nie ruiny katedry, jakich tyle pojawiło się w roku 1914 w Europie. La Sagrada Familia, dzieło życia Gaudiego, dźwiga się ku niebu w Barcelonie

źródło: AFP

Bertha von Suttner nie jest zadowolona z dokonań młodych pacyfistów. Ale może jesienią 1914 wreszcie się zmobilizują do działania...

źródło: EAST NEWS

Franz Lehar (z prawej) podczas prób do „Wesołej wdówki”. Populacja wdów miała się w nadchodzących latach znacząco zwiększyć

źródło: Wikipedia

Henrietta Caillaux wyraża niezadowolenie z polityki wydawniczej „Le Figaro”. Wiosną 1914 roku pojedyncze wystrzały odzywały się jeszcze echem

W 1914 roku żadna kometa ani inne złowróżbne znaki nie zapowiadały nadchodzącej katastrofy. Wybuchu globalnego konfliktu nie spodziewali się nawet najwięksi pesymiści.

Baronowa Bertha von Suttner była w złym humorze. Nie z powodu wieku i choroby. Choć skończyła 71 lat, energią mogłaby obdzielić kilku ludzi. Irytowało ją, że  ruch pacyfistyczny, któremu poświęciła niemal całe życie, z roku na rok traci impet. Baronowa miała twardą skórę. Przywykła, że wielu uważa ją za wariatkę, tytułuje „grubą Bertą" i drwi z apelów o zaniechanie wyścigu zbrojeń. Najwięcej afrontów spotykało laureatkę Pokojowej Nagrody Nobla w ojczyźnie. Idea rozbrojenia i międzynarodowego arbitrażu zyskała sporą popularność w Wielkiej Brytanii i Ameryce, chwalono ją nawet w Sankt Petersburgu. Tylko Austria, ta „twierdza militaryzmu i klerykalizmu", pozostawała obojętna. Pomysł, by w sierpniu 1914 roku w Wiedniu zorganizować kolejny kongres pokojowy, spotkał się z tak niechętną reakcją władz oraz prasy, że baronowa zaczęła tracić serce do tego projektu.

Spotkanemu na ulicy pisarzowi Stefanowi Zweigowi wyrzucała: „Dlaczego nic nie robicie, wy, młodzi ludzie? Was to przede wszystkim dotyczy!". Mimo wszystko nie traciła optymizmu. W proteście przeciwko wykorzystaniu samolotów do celów militarnych napisała pracę „Barbaryzacja powietrza", w której wywodziła (poniekąd proroczo), że aeroplany nie rozstrzygną losów wojny, a ich przeznaczeniem jest zbliżać narody. Do pasji doprowadzali ją cyniczni politycy, którzy przez wzgląd na opinię publiczną...