Syberyjska odyseja

źródło: materiały wydawnictwa

Rodzina Żukowskich: Leonard i Sylwestra oraz czwórka ich dzieci – Jadwiga, Róża, Danuta i najmłodszy Bogusław.

źródło: materiały wydawnictwa

W poszukiwaniu mogiły matki 75-letni Bogusław Żukowski (z pomocą córki Dagmary, zięcia Marka oraz doktoranta UJ Łukasza Stachnika) pontonem przeprawiał się przez syberyjską rzekę Kiję.

źródło: materiały wydawnictwa

19 lipca 2011 r., w rocznicę śmierci Sylwestry Żukowskiej, jej syn wraz z rodziną zapalili świece na symbolicznej mogile w tajdze.

Wyprawa 75-letniego syberyjskiego zesłańca i jego córki śladami dawnej tułaczki zaowocowała materiałem na film dokumentalny i książkę „Kromka chleba". Miała też intrygujące tło, bo przebiegała pod czujnym okiem rosyjskich służb.

Dagmara Dworak

Ostatnio uczestniczę w spotkaniach z czytelnikami, którzy nie tylko czytają, ale też interesują się historią. Te spotkania związane są z promocją książki „Kromka chleba" i dołączonego do niej filmu dokumentalnego pod tym samym tytułem. Na jednym z nich na zakończenie padło zaskakujące pytanie: „Co na to służby specjalne? Co na to rosyjska FSB?". Pytanie mogłoby się wydawać bez sensu, bo cóż te służby miałyby do mnie, mojej rodziny i książki. A jednak. Pytanie miało sens.

Jedno marzenie, wiele implikacji

Książka powstała w sposób niezwykły, tak niezwykły jak zdarzenia, które poprzedziły jej napisanie. Wszystko było dziełem przypadku i efektem powrotu do rodzinnej historii sprzed lat. Zdarzenie, które dało wszystkiemu impuls, było niepozorne. To zwykła rozmowa o marzeniach przy rodzinnym stole. Mój ojciec siedział na pozór nieobecny, aż niespodziewanie oznajmił, że w życiu ma jedno niespełnione marzenie. Pragnie zapalić znicz na mogile matki. Zamarliśmy. Wiedzieliśmy, jak trudna jest to sprawa. Moja babka i zarazem matka mojego taty zmarła daleko, w głębokiej tajdze na syberyjskim zesłaniu w 1941 r., kiedy on dopiero co skończył pięć lat. Wiedzieliśmy, że było to w wiosce Gramatucha, ale gdzie konkretnie? Jak i czy można tam dziś dotrzeć?...