Wolni Polacy

źródło: Ośrodek Karta

≥Londyn, 22 kwietnia 1956. Na pierwszym planie polscy harcerze podczas demonstracji Polonii brytyjskiej przeciwko wizycie Nikity Chruszczowa i Nikołaja Bułagina w Londynie. Na transparencie napis: „Wolni Polacy”.

5 marca 1953 | Umiera Stalin, lecz nie zanika stalinizm. Gdy po trzech latach w Londynie odbywa się wizyta stalinowców, na ulice wychodzi milczący pochód Polaków.

Stalin umiera dokładnie 13 lat po swej decyzji w sprawie mordu katyńskiego. Jego odejście nie zamyka jednak kłamstwa o tej zbrodni – następcy są ideowymi spadkobiercami. Od XX Zjazdu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, w lutym 1956 r., następuje oficjalne potępienie kultu jednostki, jednak nie narusza to struktury systemu sowieckiego – teraz najwyższą władzą ma być nie wódz, lecz kolektyw partyjny, realizujący w zmienionych warunkach te same cele.

W kwietniu 1956 r. przywódcy Sowietów przyjeżdżają do Londynu, pozorując nowe polityczne otwarcie. Polacy, a wraz z nimi przedstawiciele innych podbitych przez Kreml narodów, idą ulicami stolicy Wielkiej Brytanii w sprzeciwie wobec podziałowi Europy. Niemy marsz tysięcy pozbawionych ojczyzny emigrantów politycznych ma przypomnieć politykom Zachodu, że zaakceptowana przez nich żelazna kurtyna nie drgnęła.

Gustaw Herling-Grudziński (pisarz) w Rozgłośni Polskiej RWE

Zdajemy sobie wszyscy doskonale sprawę, że tak zwana odwilż nie spadła pewnego pięknego dnia z nieba, że była tylko częścią składową ogólnej sowieckiej taktyki odprężenia i złagodzenia kursu po śmierci Stalina [...]. Ale jednocześnie nie wolno zapominać, że nie powstałaby w ogóle sama potrzeba odwilży, gdyby jej od lat swoją postawą, swoim milczącym oporem, swoimi nastrojami i poglądami nie żądali pisarze we wszystkich krajach bloku...