Oszustwa w VAT i zachowanie należytej staranności

Reguły karania za popełnienie oszustw w obszarze VAT nie są czytelne. Nie zostały również wyjaśnione w najnowszym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Uczestnicy życia gospodarczego byli w ostatnich latach świadkami wielu różnych odmian oszustw w obszarze VAT. Ich specyficzna grupa wiąże się z handlem wewnątrzwspólnotowym (w szczególności tzw. karuzele). W tym obszarze już dawno zostało wypracowane orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zawierające reguły karania za popełnienie takich oszustw lub uczestnictwo w nich. Swego rodzaju sankcją jest w szczególności odmowa prawa do odliczenia podatku naliczonego (po stronie „zakupowej") lub też odmowa prawa do zastosowania stawki 0 proc. (po stronie „sprzedażowej") w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Jednak interpretacja tych reguł budziła i budzi nadal wątpliwości, a przez to sprawia trudności w ich stosowaniu.

Należyta staranność

To, co zostało dosyć trwale zakorzenione w systemie norm odnoszących się do oszustw w VAT, można odwzorować następująco. Podatnik, który zachował się niezgodnie z regułami opodatkowania VAT w sposób, który prowadzi do narażenia na szwank prawidłowego funkcjonowania systemu VAT (krajowego lub innego państwa członkowskiego UE), może ponieść tego negatywne konsekwencje. Mogą one obejmować przykładowo brak możliwości skorzystania ze stawki 0 proc. (ewentualnie zwolnienia) albo brak możliwości odliczenia podatku naliczonego. Tak samo traktowane są te podmioty, które wprawdzie...