Upadłość konsumencka i majątek małżonków

Skutki prawne decyzji dłużnika zawsze odczuwają jego najbliżsi.

Jednym z celów nowelizacji prawa upadłościowego jest zwiększenie liczby ogłaszanych upadłości konsumenckich. Warto przy tym pamiętać, że gdy dłużnik pozostaje w związku małżeńskim, upadłość nie tylko wywołuje skutki w jego sferze prawnej, ale może wpływać na sytuację majątkową współmałżonka.

Liczy się ustrój

Jeżeli małżonkowie pozostają w ustroju wspólności majątkowej, ogłoszenie upadłości powoduje powstanie przymusowej rozdzielności majątkowej (art. 53 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Zgodnie ze zdaniem drugim art. 124 ust. 1 prawa upadłościowego w takim przypadku do masy upadłości wchodzi cały majątek wspólny małżonków, a jego podział jest niedopuszczalny. W uchwale z 16 grudnia 2019 r., III CZP 7/19 Sąd Najwyższy rozstrzygnął, że przepis ten ma zastosowanie do upadłości konsumenckiej. Prowadzi to do zaostrzenia zasad odpowiedzialności za długi wynikających z przepisów k.r.i.o., zgodnie z którymi wierzyciel może skierować egzekucję do majątku wspólnego tylko gdy dłużnik zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka (art. 41 k.r.i.o., art. 787 kodeksu postępowania cywilnego). W efekcie ogłoszenie upadłości otwiera wierzycielom możliwość zaspokojenia się w całości ze składników majątku wspólnego, które w postępowaniu egzekucyjnym były dla nich niedostępne. Małżonek upadłego może jedynie zgłosić do masy...