Wielki cud stał się tam

źródło: ze zbiorów Muzeum Getta Warszawskiego

DR HALINA POSTEK Dla każdego pokolenia Chanuka miała inne znaczenie: przypominała o cudownej interwencji Boga, uczyła, że asymilacji do dominującej kultury można przeciwstawić wierność własnej tradycji i religii, wskazywała, że o wolność trzeba walczyć i nigdy nie tracić nadziei.

Rok 165 przed naszą erą jest przez niektórych uważany za najdonioślejszą datę w historii wyznawców wszystkich religii monoteistycznych: gdyby nie zwycięstwo żydowskiego rodu Machabeuszy nad helleńską dynastią Seleucydów świat zapewne czciłby greckich bogów. Symbolicznym zakończeniem zwycięskiego powstania było przywrócenie, w tym właśnie roku, odbitej z rąk najeźdźców Świątyni Jerozolimskiej jej żydowskiego charakteru: ponowne poświęcenie – chanuka.

Zbezczeszczona Świątynia

Po śmierci macedońskiego króla Aleksandra Wielkiego w 320 roku p.n.e. sięgające „krańców świata", jak opisywała je Księga Machabejska, imperium zostało podzielone: władzę nad Syrią i Judeą przejęła dynastia Seleucydów. Inaczej niż Aleksander, pozwalający podbitym ludom na kultywowanie własnych tradycji i religii, Seleucydzi próbowali narzucić zniewolonym państwom własną kulturę i wierzenia.

Grecy dysponowali nie tylko potężną machiną wojenną, ale niezwykle atrakcyjną filozofią, sztuką i nauką przyciągającą mieszkańców kolejno podbijanych krajów. Nawet najwyżsi kapłani Świątyni Jerozolimskiej nie oparli się tym wpływom: zamierzali usunąć płynące z Tory zakazy utrudniające uczestniczenie w kulturze hellenistycznej i sami, jak wspomina Księga Machabejska, „gardząc Świątynią i zaniedbując ofiary, zaraz na sygnał do rzucania dyskiem...