MOLINK Wiadomości od wroga

źródło: AFP

Podpisanie protokołu ustaleń w sprawie ustanowienia linii łączności bezpośredniej między USA i ZSRR. Genewa, 20 czerwca 1963 r.

źródło: Getty Images

Kadr z filmu „Doktor Strangelove lub jak przestałem się martwić i pokochałem bombę” (reż. Stanley Kubrick, 1964 r.). Od lewej: Peter Bull w roli rosyjskiego ambasadora i Peter Sellers jako prezydent Merkin Muffley Mary Evan

Środki przenoszenia broni jądrowej zawsze były szybsze niż formalne kanały komunikacji. Dlatego łączność supermocarstw próbowała wyprzedzić rakiety i superbombowce.

Trudno w kwadrans pokonać zamknięte granice, różnice językowe i wzajemny brak zaufania, by powstrzymać maszynerię zagłady. Dlatego symbolem zimnej wojny stała się słynna linia telefoniczna, rzekomo łącząca Kreml z Białym Domem. Mityczny telefon, budzący władców czerwonego guzika o trzeciej nad ranem, na dekady opanował masową wyobraźnię, choć naprawdę nigdy nie istniał. Prawdziwy system był bardziej skomplikowany.

Atomowy poker

Kiedy w 2005 r. Thomas Schelling odbierał Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych, od dawna cieszył się wpływami poza światkiem akademickim. Już w latach 40. przewijał się przez gremia doradcze Białego Domu, a wkrótce zasilił skład słynnej RAND Corporation – potężnego trustu mózgów, stworzonego do współpracy z Departamentem Obrony i amerykańskim lotnictwem. Może dziwić obecność ekonomisty w think tanku obmyślającym strategię zwycięskiej wojny atomowej ze Związkiem Sowieckim. Wszelako RAND nie zatrudnił Schellinga do układania budżetu, lecz jako specjalistę od zarządzania ryzykiem, znanego z nowatorskich badań nad teorią gier. Wkrótce po opuszczeniu korporacji na świat przyszła jego słynna „Strategia konfliktu". W ogromnym uproszczeniu: Schelling rozumiał zimną wojnę jako sytuację przetargową, którą...