Reparacje stare jak świat

źródło: Imperial War Museum London/Wikimedia Commons

Podpisanie traktatu w Sali Lustrzanej pałacu wersalskiego, 28 czerwca 1919 r. Traktat wersalski, kończący I wojnę światową, został podpisany przez przedstawicieli Niemiec, mocarstw Ententy oraz państw sprzymierzonych i stowarzyszonych

źródło: Louvre Museum/Wikipedia

Zwieńczenie steli zawierającej Kodeks Hammurabiego, czyli zbiór praw zredagowany i spisany w XVIII w. p.n.e. za panowania króla Hammurabiego, szóstego przedstawiciela I dynastii z Babilonu

Odszkodowania wojenne są jednym z najstarszych elementów pokojowej polityki między narodami. Istniały od początku cywilizacji i stanowiły jeden z najskuteczniejszych sposobów utrzymania pokoju.

W paryskim muzeum w Luwrze obejrzeć można ponaddwumetrową kamienną stelę z wykutym na niej tekstem w języku babilońskim. Stela została odnaleziona w 1901 r. przez francuską ekipę archeologiczną w irańskiej Suzie, dokąd w XIII w. p.n.e. została wywieziona z Babilonii jako zdobycz wojenna Elamitów. Tekst na steli został nazwany Kodeksem Hammurabiego – od imienia panującego w latach ok. 1792–1750 p.n.e. króla Babilonu. Jest on jednym z wielu podobnych babilońskich zbiorów praw: kodeksu Ur-Nammu (przełom XXII–XXI w. p.n.e.), kodeksu Bilalamy z Esznunny (przełom XXI–XX w. p.n.e.) czy kodeksu Lipit-Isztara (XX w. p.n.e.). Były to pierwsze regulacje mówiące o regułach obowiązujących na wojnie.

Pierwszym europejskim tłumaczem tych kodeksów był francuski asyriolog Jean-Vincent Scheil (1858–1940). Przetłumaczył on i opublikował 250 artykułów z około 3600 wierszy Kodeksu Hammurabiego, dzielącego się na trzy części (preambuła, 288 artykułów, epilog). Dowiódł, że Kodeks Hammurabiego to bez wątpienia największe dzieło legislacyjne wczesnej cywilizacji antycznej. Ekspansja imperium perskiego spowodowała zniesienie prawa Hammurabiego na Bliskim Wschodzie. Jednak koncepcje tego prawa w zmienionej i znacznie unowocześnionej formie odrodziły się w zbiorze praw rzymskich, czyli kodeksie Justyniana z VI wieku po Chrystusie. To z kolei wpłynęło na rozwój średniowiecznego prawodawstwa. Choć...