Rzeczpospolita Samorządna

źródło: Małgorzata Lewandowska

W I Zjeździe NSZZ Solidarność wzięło udział niemal 900 delegatów reprezentujących 42 organizacje regionalne związku

źródło: Giedymin Jabłoński

W trakcie zjazdu przyjęto ponad 70 uchwał

źródło: Zygmunt Błażek

Celem „Samorządnej Rzeczpospolitej” było m.in. zwiększenie wpływu obywateli na sytuację gospodarczą

Fundamentalne założenia samorządu lokalnego zostały ujęte w uchwale I Zjazdu NSZZ Solidarność, który obradował 40 lat temu. Czy dzisiaj te wartości są zagrożone?

Pierwszy Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ Solidarność odbył się w dwóch turach: od 5 do 10 września oraz od 26 września do 7 października 1981 r. w Hali Olivia w Gdańsku. Przerwa między nimi wynikała z konieczności zatwierdzenia w regionach poprawek. W zjeździe wzięło udział blisko 900 delegatów reprezentujących 42 organizacje regionalne związku.

Mimo sporów, które były eksponowane przez rządowe media oraz działania Służby Bezpieczeństwa, zjazd był jednym z najbardziej pracowitych gremiów w historii Polski. W ciągu 18 dni przyjął ponad 70 dokumentów. Uchwalił poprawki do statutu i wybrał władze związku: przewodniczącego, Komisję Krajową i Krajową Komisję Rewizyjną. Na czele związku stał Lech Wałęsa. Zjazd uchwalił: „Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej", „Uchwałę w sprawie obrony samorządu pracowniczego" czy „Deklarację I Zjazdu Delegatów".

Przełom

Niezwykle ważnym dokumentem stała się przyjęta „Uchwała programowa", a zwłaszcza jej część VI „Samorządna Rzeczpospolita".

Zdaniem Jerzego Stępnia, byłego przewodniczącego Trybunału Konstytucyjnego i jednego z twórców reformy samorządowej lat 90., zapisanie w uchwale zjazdu idei odbudowania samorządu miało przełomowe znaczenie. – Gdy w 1990...