Nieznośny ciężar śmierci

autor zdjęcia: Elisa Cabot

źródło: Rzeczpospolita

Milan Kundera był wielokrotnym kandydatem do Nagrody Nobla, godniejszym od wielu laureatów

Wybitny pisarz zmarł w Paryżu, w wieku 94 lat. Autor powieści, które odzierają ze złudzeń i uczą ironicznego dystansu.

Narrator przełomowej powieści Kundery „Żart” z chęci zemsty uwodzi żonę mężczyzny, który go zadenuncjował w stalinowskich czasach, po czym wyznaje, że jej nie chce. Cała para w gwizdek: stalinista w nowym wcieleniu nie dba o to, bo ma już nową, atrakcyjniejszą kochankę. Wtedy zdradzona żona, będąca ofiarą obu mężczyzn, postanawia popełnić samobójstwo.

Zaś Kundera, pisząc o okrucieństwie upolitycznionego życia, uruchomił groteskę, która zabija tragizm: niedoszła samobójczyni przez pomyłkę nafaszerowała się tabletkami przeczyszczającymi. Już ta zekranizowana powieść mogłaby nosić tytuł najgłośniejszej książki „Nieznośna lekkość bytu”, co dla pisarza urodzonego 1 kwietnia wydaje się oczywistym przeznaczeniem.

Seks w Pradze

„Żart” opublikowany przy aplauzie krytyki w 1967 roku – Jean-Paul Sartre nazwał go najlepszą powieścią tego czasu – zapowiadał czechosłowacką desowietyzację, czyli Praską Wiosnę. Dlatego po inwazji państw Układu Warszawskiego w czasie tzw. normalizacji został zakazany. Kunderę po raz drugi wyrzucono z partii i z pracy, a jak wspominał: „Nikt nie miał prawa mi zaproponować innej”.

Zarabiał jako muzyk jazzowy, robotnik, napisał sztukę pod pseudonimem, a także wiele felietonów astrologicznych. Adaptował też dzieło francuskiego filozofa Denisa Diderota „Kubuś Fatalista i jego pan”, ponieważ widział w nim „eksplozję zuchwałej wolności bez...