Trójkąt umów na ryzyko pracodawcy

Pracodawca nie może żądać zwrotu wynagrodzenia odpowiadającego kwocie zapłaconych z jego środków należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne w części, która powinna być sfinansowana ze środków pracownika w przypadku ustalenia, że pracownik wykonujący pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z podmiotem trzecim w istocie wykonywał tę pracę na rzecz pracodawcy, to jest w warunkach określonych w art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zawierając umowę cywilnoprawną pracownik świadomie dążył do uzyskania wyższego wynagrodzenia kosztem redukcji obciążeń publicznoprawnych należnych w przypadku wykonywania równoczesnego zatrudnienia w ramach stosunku pracy i umowy cywilnoprawnej.

Tak orzekł Sąd Najwyższy wyrokiem z 19 maja 2022 r. (III PSKP 70/21).

W analizowanej sprawie pracodawca pozwał pracownika o zapłatę części pokrytych za niego składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, którymi został obciążony na podstawie decyzji wymiarowej ZUS przy zastosowaniu art. 8 ust. 2a u.s.u.s.

Pozwany był zatrudniony na stanowisku lekarza w pełnym wymiarze czasu pracy u powoda, a dodatkowo na umowie zlecenie w prywatnej przychodni lekarskiej – z którą powoda jednocześnie wiązała umowa biznesowa na świadczenie usług medycznych. Na podstawie tej umowy powód miał zapewniać obsadzenie całodobowych dyżurów medycznych w prywatnej przychodni swojego kontrahenta. Powód nie zatrudniał jednak wystarczającej liczby pracowników, by móc zapewnić ciągłość pracy na dyżurach bez naruszania przepisów dotyczących czasu pracy. Rozwiązaniem tego problemu miało być zawieranie przez pracowników powoda dodatkowych umów zlecenia bezpośrednio z prywatną przychodnią lekarską. Z inicjatywą zawierania umów zlecenia wychodził przy tym powód (pracodawca), ponieważ zależało mu na zapewnieniu ciągłości świadczenia dyżurów...