Indyjscy „wyklęci” wracają do łask

autor zdjęcia: Wikipedia

źródło: Rzeczpospolita

Mahatma Gandhi (1869–1948)

Kto kontroluje przeszłość, kontroluje też przyszłość. Rządząca subkontynentem prawica od pewnego czasu przetasowuje panteon autorów niepodległości Indii, wprowadzając do niego tych, którzy z Gandhim i jego ruchem non violence mieli niewiele wspólnego.

„Proszę mi powiedzieć jedno: kiedy uzyskaliśmy niepodległość, gdzie pojechał pierwszy premier Indii, Subhas Chandra Bose?” – rzuciła kilkanaście tygodni temu w wywiadzie telewizyjnym kandydatka rządzącej Indyjskiej Partii Ludowej (BJP) do parlamentu, była już gwiazda Bollywood Kangana Ranaut, ripostując na jakieś banalne pytanie. Równie dobrze mogła rzucić granatem, bo nazwanie jednego z politycznych adwersarzy Gandhiego i Nehru „pierwszym premierem Indii” w uszach tych, którzy przez minione siedem dekad kształtowali wiedzę Indusów o historii, brzmi równie przeraźliwie.

Nie ma miesiąca, a czasem nawet tygodnia, żeby przez tradycyjne lub społecznościowe media nie przetaczała się jakaś dyskusja na temat postaci czy wydarzeń historycznych. Bohaterowie ruchu nacjonalistycznego – zwłaszcza ci z okresu walki o niepodległość – za sprawą przychylności BJP przeżywają dziś renesans. Wydawane są ich pisma lub biografie, Bollywood kręci o nich dramaty historyczne, ich portrety trafiają na ściany parlamentu czy siedziby prezydenta.

„W jakiś sposób oficjalna narracja o historii walki o wolność Indii nie wyjaśniała tego, co słyszałem nieoficjalnie od dzieciństwa – pisze w opublikowanej w zeszłym roku książce „Revolutionaries. The Other Story of How India Won Its Freedom” Sanjeev Sanyal, skądinąd potomek rodziny, która odcisnęła...