Założenie firmy „na kogoś innego” nie zawsze oznacza firmanctwo

Korzystanie z pomocy innych osób przy prowadzeniu działalności gospodarczej nie jest nadzwyczajną okolicznością i nie może być poczytane jako wyzbycie się samodzielności i odpowiedzialności za czynności podejmowane przy prowadzeniu firmy.

Firmanctwo, zgodnie z art. 113 ordynacji podatkowej, oznacza sytuację, w której podatnik używa lub używał imienia i nazwiska, nazwy lub firmy innej osoby za jej zgodą, w celu ukrycia prowadzenia działalności gospodarczej lub jej rzeczywistego zakresu. Mówiąc prościej, firmanctwo występuje, gdy jedna osoba jest formalnie zarejestrowanym właścicielem firmy, podczas gdy faktycznym właścicielem jest ktoś inny. Potocznie określa się to jako „zakładanie firmy na kogoś innego”. Zagadnieniem firmanctwa oraz jego konsekwencjami na gruncie prawa podatkowego zajął się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 25 marca 2024 r. (I FSK 27/23).

Kontrola i jej skutki

Podatniczka (skarżąca) złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi na decyzję dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi. Decyzja ta dotyczyła zobowiązań podatkowych z tytułu VAT za poszczególne miesiące 2015 r.

Podczas przeprowadzonej kontroli w firmie skarżącej organ podatkowy ustalił, że w 2015 r. skarżąca kupowała i sprzedawała hurtowe ilości folii stretch jumbo, folii transparentnej oraz tulei.

Organ podatkowy stwierdził, że skarżąca nie miała prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez niektóre podmioty. Faktury te, zdaniem organu, nie odzwierciedlały rzeczywistych zdarzeń gospodarczych, a skarżąca nie zachowała należytej...