Kim był Cyd?

autor zdjęcia: Botond Horvath/Shutterstock

źródło: Rzeczpospolita

Pomnik Cyda w jego rodzinnym Burgos, w północnej Hiszpanii

autor zdjęcia: Prisma/UIG/Getty Images

źródło: Rzeczpospolita

Cyd, czyli Rodrigo Diaz de Vivar (ok. 1043–1099), kastylijski szlachcic i dowódca, podczas podboju Walencji (15 czerwca 1094 r.)

autor zdjęcia: Index Fototeca/be&w

źródło: Rzeczpospolita

Alonso Pérez de Guzmán (1256–1309) w 1291 r. utrzymał obleganą Tarifę, mimo że Maurowie schwytali jego syna (miał im rzucić z murów własny sztylet, by zabili jego pierworodnego)

Czy islam i chrześcijaństwo były w średniowiecznej Hiszpanii odrębnymi, zawsze wrogimi światami? Niezupełnie, a z pewnością nie zawsze.

Rekonkwistę można przedstawić w kategoriach religijnej krucjaty i świętej wojny, jak sugeruje tradycja i mit kulturowy. Dychotomia wartości maluje obraz podziału, który wyklucza kompromis, a sojuszowi z wrogiem nadaje znamię najwyższej zdrady. Szczęśliwie prawda jest bardziej skomplikowana, a więc ciekawsza, bo w logice wierności zasadom nikt w chrześcijańskiej Hiszpanii nie zasługiwałby na pomniki.

Wszyscy są sobie potrzebni

Proces wyparcia Maurów z Iberii kończy się podbiciem Grenady w 1492 r., lecz to wisienka na torcie, wieńcząca ośmiowiekową batalię. Do panowania Izabeli Katolickiej i jej małżonka, Ferdynanda Aragońskiego, ocalało w Hiszpanii tylko to jedno, ostatnie królestwo islamskie, sprowadzone do dwóch zamków obronnych. Jednak pojęcie rekonkwisty może dezorientować – lepiej je tłumaczyć jako ponowny podbój niż odzyskanie, gdyż zupełnie inne królestwa odbiły półwysep niż pokonane inwazją w 711 r.

Ład rzymski nie przetrwał najazdu Wandali, Alanów i Swebów, nie został choćby ślad wizygockiego królestwa panującego w Hiszpanii przez trzy stulecia, gdy najechali go muzułmanie. Skrawek północnej Hiszpanii, lekceważąco pozostawiony sam sobie przez islamską inwazję, był odrębnym i peryferyjnym światem.

Arabsko-berberyjski najazd...