Marian Spychalski: bezwzględny karierowicz

autor zdjęcia: Grzegorz Petka / Domena publiczna

źródło: Rzeczpospolita

Grób marszałka Mariana Spychalskiego i jego żony na cmentarzu wojskowym na Powązkach w Warszawie

autor zdjęcia: Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

Marian Spychalski (1906–1980) w 1945 r. został przewodniczącym Komitetu Wykonawczego Naczelnej Rady Odbudowy Warszawy

Komunistyczny marszałek utrzymywał w czasie wojny relacje z Gestapo, których kulminacją była tzw. akcja na ulicy Poznańskiej. Prawdopodobnie to on też wystawił Marcelego Nowotkę egzekutorom z polskiej konspiracji.

Bolesław Hrynkiewicz, ps. Boguś, był człowiekiem niebezpiecznym. Od 1940 r. współpracował z NKWD, dla którego infiltrował radykalnie prawicową polską organizację podziemną „Miecz i Pług”. Zdołał doprowadzić to tego, że jej szefowie – Anatol Słowikowski i Zbigniew Grad – zostali uznani przez AK za agentów Gestapo i zlikwidowani we wrześniu 1943 r. Jesienią 1943 r. „Boguś” nawiązał również relacje z funkcjonariuszem Gestapo Wolfgangiem Birknerem i pracującym dla Abwehry „białym Rosjaninem” Włodzimierzem Bondarowskim. Przekazywał im informacje od Mariana „Marka” Spychalskiego, ówczesnego szefa wywiadu komunistycznej Gwardii Ludowej. Jednocześnie Hrynkiewicz był zatrudniony w archiwum Wydziału Bezpieczeństwa Delegatury Rządu na Kraj, czyli cywilnej administracji podziemnej. Przepisywał tam dokumenty dotyczące osób związanych z komunistami i Gestapo. W dokumentach tych znajdowało się wiele informacji dotyczących Spychalskiego i ludzi z jego otoczenia. Przyszły peerelowski marszałek nakazał więc Hrynkiewiczowi wystawienie tego archiwum gestapowcom.

Wspólne uderzenie Armii Ludowej i Gestapo

Hrynkiewicz zaprezentował Birknerowi kilka dokumentów wyniesionych z archiwum Wydziału Bezpieczeństwa. Zainteresował nimi gestapowca, który uznał, że należy przejąć te zasoby informacji...