Brakujące morskie ogniwo

autor zdjęcia: JoJan/ Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

W Morzu Śródziemnym, koło przylądka tureckiego Uluburun, w 1982 r. poławiacz gąbek natrafił na wrak statku sprzed około 1300 lat p.n.e. Na zdjęciu: fragment repliki statku i jego zawartości w skali 1:1

„Człowiek postawił żagle, zanim jeszcze osiodłał konia” – tak brzmi pierwsze zdanie książki Thora Heyerdahla „Z kontynentu na kontynent” poświęconej początkom żeglugi.

Najnowsze badania genetyczne dowiodły, że konia osiodłano 5 tys. lat temu nad dolną Wołgą i dolnym Donem. A kiedy i gdzie najwcześniej wciągano żagle na maszty i reje?

W 1595 r. Sebastian Fabian Klonowic w poemacie „Flis”, wydanym w Krakowie, intuicyjnie tak kreśli początki żeglugi pełnomorskiej: „Do tego przydał rzemieślnik uczony/ Z oblego drzewa tak maszt wyniesiony,/ Iż sterczy k’niebu z zawiesistą reją,/ Gdzie wiatry wieją./ Do reje potem żagiel przyprawiono,/ Który w płócienne wiatr przyjmuje łono…”. W czasach tego staropolskiego poety nikomu jeszcze nawet się nie śniło o archeologii, a tym bardziej o badaniach podwodnych. Ale od tamtej pory sytuacja zmieniła się diametralnie. Praktycznie nie ma roku, aby świat nie obiegała informacja o odkryciu wraku sprzed stuleci, a nawet tysiącleci.

Trudno o miano pioniera wśród starożytnych wraków

Odkrywanie wraków z czasów rzymskich nikogo już tak bardzo nie elektryzuje, oczywiście, poszerza to wiedzę o dziejach transportu i morskiego handlu międzynarodowego w czasach antycznych, ale są to „małe kroczki” na tej naukowej drodze, o randze przyczynków, nie zaś fundamentalnych odkryć. Poza tym te wraki sprzed około dwóch tysiącleci są świadectwem epoki, w której ukuto termin „mare...