Jak krzywda spłodziła nienawiść

autor zdjęcia: United Archives GmbH/Alamy/be&w United Archives GmbH/Alamy/be&w

źródło: Rzeczpospolita

Scena z komedii Mike’a Judge’a „Życie biurowe” z 1999 roku. Pracownicy, sfrustrowani zwolnieniami, korporacyjną harówką i faktem, że rządzą nimi ignoranci, rozładowują tłumioną wściekłość na kopiarce

źródło: Rzeczpospolita

Dawny zarzut luddystów walczących z fabrykantami przypomina o sobie dzisiaj, gdy ludzie dysponujący technologią i kapitałem wprzęgają umiejętności, doświadczenie i wiedzę milionów pracowników fabrycznych i biurowych w proces, który pozbawi ich wszystkich pracy.

Dziesiątki luddystów straciło życie z rąk właścicieli maszyn i przedstawicieli władzy. Wielu kolejnych popadło w biedę. Całe pokolenia obserwowały, jak ich tożsamość, wykonywane zawody, pozycja społeczna oraz godność stopniowo obracają się wniwecz. Rewolucja przemysłowa zapędziła miliony ludzi do budzących grozę fabryk – świata pracy skonstruowanego tak, aby działał w rytmie maszyn, nie ludzi. Zaś klasy wyższe dopilnowały, by słowo „luddysta” w kulturze zmieniło się w epitet oznaczający żyjącego złudzeniami malkontenta wojującego z technologią i postępem.

Bazując na tym podsumowaniu, łatwo byłoby wysnuć wniosek, że luddyści byli ofiarami losu, toczyli z góry przegraną walkę i nie zdołali osiągnąć zamierzonych celów. Ale to nieprawda. Jesteśmy ich dłużnikami: sprzeciwili się naporowi automatyzacji, pierwszemu modelowi systemu fabrycznego oraz najwcześniejszym wcieleniom niepowstrzymanych gigantów technologicznych i korporacyjnego wyzysku. A do tego wbrew oczekiwaniom tych, którzy dzierżyli władzę, nie „położyli się i nie umarli”. Po pierwsze, luddyści odnieśli realne zwycięstwa na płaszczyznach politycznej i ekonomicznej. Armie Neda Ludda przyczyniły się do przywrócenia godnych zarobków w regionie, zmusiły kierownictwo do podjęcia negocjacji oraz spowolniły wdrażanie draparek i maszyn do produkcji pończoch – i to w kluczowym momencie, kiedy gospodarka była w zapaści – choć ich...