Kto umie dziś świętować? Polemika z prof. Marcinem Matczakiem

Czy rzeczywiście „ateistyczne święta to samooszukiwanie się człowieka zagubionego w sekularnym do cna świecie”, jak twierdzi filozof prawa?

„Czy rozumiesz, co czytasz?” – zapytał. A tamten odpowiedział: „Jakżeż mogę [rozumieć], jeśli mi nikt nie wyjaśni?” (Dz 8,30-31), czyli o świętowaniu

Znajoma zapytała mnie, co w Boże Narodzenie świętują ateiści. Pytanie to było zastanawiające, tym bardziej że to ona, a nie ja uważa się za osobę niewierzącą. Niemniej rozpoczęliśmy rozmowę o sensie świętowania.

Co w Boże Narodzenie świętują ateiści?

Przypomniał mi się wówczas cierpki esej o ateistycznych świętach, który trzy lata temu przed wigilią opublikował prof. Marcin Matczak. W jego opinii zeświecczone Narodzenie Pańskie prowadzi do ateizacji społeczeństwa, które staje się tworem „bez wspólnoty, bez głębi myślenia, bez tajemnicy, bez ciszy, bez sacrum”. Ludzie zaś w tej wizji to „biedne, wypalone maszyny do pracowania w dni robocze i do konsumowania w Święta”.

Te przykre słowa wzbudziły mój opór. Czy rzeczywiście „ateistyczne święta to samooszukiwanie się człowieka zagubionego w sekularnym do cna świecie”, jak twierdzi filozof prawa? Uważam, że taka generalizacja jest nieuprawniona, a świętowanie ma sens – niezależnie od wiary.

Pytanie o sens obchodzenia świąt przez osoby niewierzące, szczególnie jeśli jest sformułowane przez ateistę, świadczy o uczciwości intelektualnej interlokutora. Można by przecież potraktować „gwiazdkę” jako piękną tradycję, niezobowiązująco dobierając...