Wiek ryzyka
Z Pawłem Śpiewakiem, socjologiem, historykiem idei, rozmawia Jerzy Domagała
Fot. ANDRZEJ WIKTOR
DUŻO BYŁO PODSUMOWAŃ I OCEN WIEKU XX. Czy na podstawie tego, co o nim wiemy, można prognozować, jaki będzie ten, który niedawno się zaczął?
- Mała korekta. Wiek XXI zaczął się 10 lat temu, w roku 1990. Wtedy, wraz z upadkiem komunizmu i końcem epoki totalitaryzmu, skończył się wiek XX.
A kiedy się zaczął?
- W 1905. To daty nie tyle początku i końca stulecia, ile sekwencji historycznej, w której najważniejsze było właśnie doświadczenie totalitaryzmu. Około roku 1905 pojawiły się masowe ruchy bolszewickie, powstały nowe fenomeny ideologiczne - rasizm, skrajny nacjonalizm, rozwinął się faszyzm, zbudowano państwa totalitarne i obóz komunistyczny. Jest jeszcze jeden charakterystyczny rys tej sekwencji. Oto w 1905 Rosję pokonała Japonia. Powstała nowa geografia świata, w którym jakościowo nowym elementem zaczęły być stosunki między kulturą i potęgami zachodnimi a nowymi centrami kulturowymi i potęgami azjatyckimi. W końcu XX wieku doszły kolejne potęgi cywilizacyjne, technologiczne, finansowe - krajów arabskich z ich naftą, państw religii muzułmańskiej, wschodnich "tygrysów". W roku 1990, po upadku komunizmu i imperium sowieckiego, ukształtowała się nowa sytuacja geopolityczna - z nowymi...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta