Nieodpowiedzialność za słowo

Po amerykańsku

Nieodpowiedzialność za słowo

Wojciech Sadurski z Ithaki

Do jakiego stopnia powinniśmy być odpowiedzialni za przestępstwa popełnione przez innych ludzi pod wpływem tego, co powiedzieliśmy lub napisaliśmy? Pewne odpowiedzi wydają się oczywiste. Z jednej strony nakłanianie innych osób do popełnienia przestępstwa powinno być karalne; co do tego zgodzą się zapewne nawet najgorliwsi orędownicy wolności słowa. Z drugiej jednak strony nie powinienem być karany za to, że ktoś wysnuje z moich wypowiedzi wnioski prowadzące do popełnienia przestępstwa; to już jego odpowiedzialność, nie moja.

Trudności pojawiają się w sytuacjach pośrednich: gdy moja wypowiedź jedynie pomogła komuś w obmyśleniu i przeprowadzeniu zbrodni. Jeśli napiszę poradnik, jak skutecznie i bez pozostawiania śladów popełnić przestępstwo -- nie namawiając przy tym czytelnika do czynienia tego -- to czy powinienem być uznany za współwinnego wraz z człowiekiem, który postąpił zgodnie z moimi wskazówkami?

Przed takim problemem stanął niedawno okręgowy sąd federalny w stanie Maryland, a dla licznych prawników amerykańskich jego decyzja miała stanowić ważną wskazówkę co do granic wolności słowa, gdy wypowiedzi jednych ludzi prowadzą do popełniania przestępstw przez innych. Małe wydawnictwo Paladin Enterprises wydało dwa poradniki dotyczące...