Światło Jakuba Karpińskiego

autor zdjęcia: Witold Jarosław Szulecki

źródło: Plus Minus

Badacz, pisarz, człowiek wielkiej odwagi. Gdyby żył, miałby dziś zaledwie 73 lata

Należał do pierwszych „niepokornych", odegrał dużą rolę w proteście marca 1968 r. Usunięty z Uniwersytetu, został skazany na więzienie w procesie „taterników". W więzieniu napisał podręcznik metodologii nauk społecznych.

Urodzony w 1940, zmarły przed dziesięciu laty Jakub Karpiński już za życia był legendą. Studiował, a potem pracował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1958–1968, złotych latach warszawskiej filozofii i socjologii. Mógł studiować u wielkich uczonych – filozofię u Kazimierza Ajdukiewicza, Janiny Kotarbińskiej i Władysława Tatarkiewicza, a socjologię u Stanisława i Marii Ossowskich, także u Stefana Nowaka, wybitnego badacza społecznego.

Po wyjściu z więzienia, pozbawiony możliwości zatrudnienia, pozostawał w cichym związku z Instytutem Socjologii UW. W 1978 r. obronił tu doktorat. Już wcześniej, jako „Marek Tarniewski", zajął się pisarstwem politycznym i historycznym.

W tym samym roku otrzymał paszport na Zachód. Do Polski wrócił w 1997 r., w osiem lat po upadku ustroju komunistycznego. Na emigracji pisał dla kraju – książki, eseje, analizy polityczne, przemycane do Polski i powielane w drugim obiegu. Swoim imponującym dorobkiem w tej dziedzinie Karpiński zasłużył się sprawie odzyskania wolności, jak myślę, bardziej niż którykolwiek socjolog polski. Wrócił na czekające na niego miejsce w Uniwersytecie Warszawskim,...