Polskie węzłowisko

autor zdjęcia: Jan Bogacz

źródło: TVP/PAP

Jerzy Jarocki na planie spektaklu Teatru Telewizji „Tango” Sławomira Mrożka, 7 października 2012. Trzy dni później reżyser zmarł

źródło: AKPA

Jerzy Radziwiłowicz miał zagrać w „Węzłowisku” Lenina (na zdjęciu w tej roli w „Miłości na Krymie”).

autor zdjęcia: Jakub Ostałowski

źródło: Fotorzepa

Mariuszowi Bonaszewskiemu reżyser proponował role Witkacego i Kustosza.

Jerzy Jarocki, jeden z najwybitniejszych twórców naszego teatru, pod koniec życia przygotowywał dla Teatru Narodowego spektakl, który miał być artystycznym testamentem reżysera silnie wpisanym w rocznicę odzyskania niepodległości. Bohaterami mieli być 
m.in. Piłsudski, Dzierżyński, Lenin i Witkacy.

Projekt zatytułowany „Węzłowisko" był porywający i tak szalony, że wydawał się nierzeczywisty. Znając jednak konsekwencję Jerzego Jarockiego – po korektach i zmianach – z pewnością udałoby się go zrealizować. Plany przerwała śmierć. Pozostał tylko szkic, rodzaj wstępnego scenariusza. Na podstawie moich spotkań z reżyserem, jego notatek, rozmów z rodziną i najbliższymi współpracownikami podjąłem próbę odtworzenia, jak to przedstawienie mogłoby wyglądać.

Wśród bohaterów spektaklu znalazły się postacie historyczne: Witkacy, Żeromski, wielokrotnie przywołuje się Piłsudskiego, jest Dzierżyński, Stanisławski, Lenin. W przypadku wodza rewolucji Jarocki chciał nawet zajrzeć do jego alkowy. To miała być opowieść o przenikaniu się polityki i sztuki. Teatr ukazany w kontekście przemian społecznych i politycznych.

W prologu Jerzy Jarocki wyjaśniał, że „węzłowisko" to punkt, w którym teatr, historia i losy jednostki splatają się w sposób zastanawiający. Aby przygotować widzów do zrozumienia spektaklu, postanowił nawet opracować odpowiedni przewodnik.

Spektakl rozpisany był na niemal wszystkie pomieszczenia Teatru Narodowego. Stałyby się one czymś w rodzaju gigantycznego muzeum. Niektóre rozwiązania inscenizacyjne miały być konsultowane z Centrum Nauki Kopernik. Widz oglądałby obrazy, eksponaty, ale także sceny i sytuacje z wybranych wydarzeń z...