Trybunał Konstytucyjny może stracić monopol

Być może już niedługo sądy powszechne będą kontrolować konstytucyjność przepisów w prowadzonych przez siebie sprawach. Debatowali nad tym w piątek przedstawiciele środowisk prawniczych. Podkreślali, że kontrola konstytucyjności sprawowana przez sądy może mieć fundamentalne znaczenie dla praw i wolności obywateli. Dziś rzadkością jest bezpośrednie stosowanie przez sądy konstytucji.

Taką możliwość kwestionował m.in. TK, nie chcąc stracić monopolu. Długotrwały konflikt wokół TK, paraliż orzeczniczy, kwestionowanie legalności wyboru sędziów oraz prezesa sprawiły, że perspektywa zaczyna się zmieniać.

Byłoby to jakościową zmianą w sądownictwie. Dziś sądom zarzuca się zbyt duży formalizm oraz oderwanie od ducha prawa. Opieranie się bezpośrednio na konstytucji mogłoby to zmienić. Z drugiej strony, gdyby stosowanie konstytucji stało się powszechne, Trybunałowi groziłaby marginalizacja poprzez ograniczenie jego aktywności tylko do określonej grupy spraw, co przewrotnie miałoby też swój pozytywny efekt. Sędziowie nie mogą bać się konstytucji.