Indywidualne podejście nie sprzyja prawu do sądu i sprawiedliwości

źródło: AdobeStock

W sądach od dawna większość czynności wykonuje się według pewnych wzorów

Strona ministerstwa | Wciąż nam się wydaje, że każda sprawa jest inna. A może jest inaczej? Henryk Walczewski

1. Kryzys sądownictwa odzwierciedla kryzys wartości we współczesnym świecie

Nie jest przypadkiem, że spór o sądownictwo i jego reformę zdominował nasze życie publiczne. Od dawna bowiem wiadomo, że dla zaspokojenia potrzeby prawdy i sprawiedliwości ludzie są gotowi do wielu poświęceń. Taka konstatacja niech wystarczy, bo nie jest moim zamiarem rozważanie, czym jest prawda i sprawiedliwość oraz jak powinny być zorganizowane sądy. To są sprawy w istocie wtórne wobec pewnych głównych założeń, a w istocie odpowiedzi na kilka prostych z pozoru pytań.

a) Czy prawo do sprawiedliwości ma być równe oraz dostępne dla wszystkich?

W tej kwestii nie powinno być wątpliwości, bo postanowienia konstytucji (art. 45 ust. 1) tak właśnie stanowią, równocześnie nie zaniedbując ustrojowych i organizacyjnych gwarancji tego stanu rzeczy (rozdział VIII konstytucji), a na straży tego ładu stoi również związanie umowami i traktatami międzynarodowymi (na pierwszym miejscu europejska konwencja praw człowieka, art. 6).

b) Czy koszty mogą być przeszkodą w dochodzeniu sprawiedliwości?

Zasada powszechności i niczym nieograniczonej równości w dostępnie do sprawiedliwości nie odzwierciedla rzeczywistego stanu rzeczy, który w największym skrócie równy jest odpowiedzi na pytanie „czy stać cię na sprawiedliwość?". Trzeba jednak wskazać na zasadę...