Nadgodziny w kodeksowych ryzach

Pracodawca ma prawo zobowiązać zatrudnionych do wykonywania pracy ponad ustalony wymiar tylko 
w szczególnych okolicznościach. Chodzi o sytuacje wyjątkowe, niecodzienne, których nie można było przewidzieć.

Definicja ustawowa pojęcia pracy w godzinach nadliczbowych – wyrażona w art. 151 § 1 kodeksu pracy – od dłuższego czasu budzi wiele wątpliwości. W myśl tego przepisu „praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych".

Praca wykonywana...

Nieobojętną i mocno dyskusyjną kwestią jest sformułowanie „praca wykonywana". Sąd Najwyższy zajął w tej sprawie kontrowersyjne stanowisko, iż przepis ten powinno interpretować się w taki sposób, że do zakwalifikowania pracy jako nadliczbowej nie jest wystarczające pozostawanie pracownika w dyspozycji pracodawcy w czasie przekraczającym normy (wyrok z 20 maja 1998 r., I PKN 143/98).

Pogląd ten został utrzymany w kolejnych wyrokach SN. Na przykład w wyroku z 10 listopada 2009 r. (II PK 51/09) SN uznał, że użycie takiego sformułowania przez ustawodawcę wskazuje jednoznacznie, iż chodzi o pracę faktycznie wykonywaną. W opinii SN, pozostawanie w dyspozycji pracodawcy nie może zastąpić wymogu wykonywania pracy, a tylko wówczas pracownik jest uprawniony do dodatkowego wynagrodzenia.

... czy pozostawanie w dyspozycji

Ta koncepcja spotkała się z różnymi reakcjami doktryny prawa pracy. Część...