Odzyskanie nieruchomości nadal nie będzie proste

Rok 2020 będzie niejednokrotnie rozstrzygający w sporach dotyczących prawa własności m.in. gruntów przejętych w przeszłości przez Skarb Państwa.

W tym roku, 30 września upłynie ukształtowany przez orzecznictwo najkorzystniejszy termin obrony przed zarzutem zasiedzenia. Problem ten dotyczy w szczególności spraw reprywatyzacyjnych, które są zazwyczaj wieloetapowe, a prowadzenie postępowań windykacyjnych musi zostać poprzedzone żmudnymi postępowaniami administracyjnymi lub innymi cywilnymi.

Choć od transformacji ustrojowej minęło już ponad 30 lat, to nadal nie ma jednolitości w poglądach doktryny i sądów co do tego, jakie zachowania lub czynności wprowadzają Skarb Państwa jako posiadacza samoistnego w stan złej wiary, a także od kiedy należy liczyć okres posiadania przez niego nieruchomości.

Dobra i zła wiara

Artykuł 172 kodeksu cywilnego przewiduje dwie przesłanki nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia: posiadanie i upływ czasu. W zależności od tego, czy samoistny posiadacz uzyskał posiadanie w dobrej czy złej wierze, termin zasiedzenia wynosi 20 lub 30 lat. Zgodnie z zasadą mala fides superveniens non nocet decydująca jest tylko chwila uzyskania posiadania, wobec czego późniejsze zdarzenia powodujące, że samoistny posiadacz stał się posiadaczem w złej wierze, nie mają już znaczenia i nie powodują przedłużenia terminu do 30 lat.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 1 marca 2017 roku ( sygn. IV CSK 261/16), o dobrej wierze można mówić tylko wtedy, gdy w...