Nadal jedna Europa i jeden świat?

Andrzej K. Koźmiński Na płaszczyźnie międzynarodowej coraz częściej wspólnoty przegrywają z partykularyzmami w wymiarze politycznym i ekonomicznym.

Dwadzieścia lat temu organizowałem w Warszawie międzynarodową konferencję edukacji menedżerskiej, której mottem było „One Europe, One World". Zostało ono wówczas dobrze, choć bez emocji, przyjęte jako coś naturalnego. Dzisiaj nasze ówczesne przesłanie brzmi jak ponury żart. W najlepszym przypadku można je uznać za naiwne. To boli. Trzeba zrozumieć, co się stało, dlaczego i jakie mogą być tego konsekwencje.

W przestrzeni publicznej wielu krajów promocja wartości wspólnotowych ustępuje miejsca coraz bardziej agresywnej nacjonalistycznej retoryce typu „America First". Maleje znaczenie ciał i porozumień ponadnarodowych od UNESCO i WHO poczynając, a na Porozumieniu Paryskim czy nawet NATO kończąc. Na płaszczyźnie międzynarodowej wspólnoty coraz częściej przegrywają z partykularyzmami w wymiarze politycznym i ekonomicznym.

Wszystkie te zjawiska pojawiały się z różną intensywnością w różnych obszarach na wiele lat przed Covid-19. Pandemia je wzmocniła i sprawiła, że widać przewagę tendencji dezintegracyjnych nad integracyjnymi. Szczególnie widoczne są radykalne ograniczenia swobody podróżowania i technologiczna inwigilacja. Jeden świat...