Nadużycie prawa podmiotowego w sprawach działowych

Arkadiusz Turczyn

Praktyka pokazuje, że w sprawach działowych dopuszczalność i sposób zastosowania regulacji w przedmiocie nadużycia prawa podmiotowego mogą budzić wątpliwości, a argumentacja w tego typu sprawach relatywnie często nawiązuje do art. 5 Kodeksu cywilnego.

Wedle art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Wykonywanie prawa podmiotowego w sposób sprzeczny z tymi kryteriami jest bezprawne, więc nie korzysta z ochrony jurysdykcyjnej. Norma zawarta w tym przepisie ma charakter wyjątkowy i może być stosowana tylko po wykazaniu wyjątkowych okoliczności, gdy w inny sposób nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego przez inną osobę oraz w tych szczególnych przypadkach, w których wykorzystywanie uprawnień wynikających z przepisów prawa prowadziłoby do skutku nieaprobowanego w społeczeństwie ze względu na przyjętą zasadę współżycia społecznego.

Zasady współżycia społecznego to pojęcie niedookreślone, nieostre, a powoływanie się na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego powinno wiązać się z konkretnym wykazaniem, jakie zasady współżycia społecznego w danym przypadku powinny podlegać uwzględnieniu, a także na czym polega sprzeczność danego działania z tymi zasadami....