Afganistan: sowiecki Wietnam

autor zdjęcia: Reuters/Forum

źródło: Rzeczpospolita

Radzieccy żołnierze opuszczają swoją bazę pod Kabulem, marzec 1988 r. Wojska ZSRR w pełni wycofały się z Afganistanu w 1989 r.

autor zdjęcia: Mondadori Collection/Universal Images Group/Forum

źródło: Rzeczpospolita

Afgańscy bojownicy po zestrzeleniu przez nich rosyjskiego helikoptera wiwatują na jego wraku. Afganistan, styczeń 1980 r.

autor zdjęcia: Romano Cagnoni/Getty Images

źródło: Rzeczpospolita

Radzieccy żołnierze w górach Hindukusz podczas inwazji ZSRR na Afganistan, styczeń 1980 r.

autor zdjęcia: Robinson Library

źródło: Rzeczpospolita

Hafizullah Amin (1929–1979), przywódca Demokratycznej Republiki Afganistanu (w 1979 r.)

W grudniu 1979 r. ZSRR rozpoczął wojskową interwencję w Afganistanie. Po dziesięciu latach krwawą okupację zakończył Michaił Gorbaczow. Sowieccy „internacjonaliści” pozostawili po sobie miliony grobów, jednak czerwone imperium zapłaciło za eksport marksizmu własnym istnieniem.

Pod koniec 1979 r. sowieccy komandosi przeprowadzili jedną z najbardziej spektakularnych operacji specjalnych XX w. Jesienią na prośbę komunistycznych władz Afganistanu lotnisko w Kabulu oraz bazę wojskową Bagram zajęły bataliony 103. dywizji powietrznodesantowej przerzuconej z Witebska. Wraz z nimi, maskując się uniformami spadochroniarzy, wylądowały jednostki specnazu GRU i KGB. 27 grudnia na kodowy sygnał „Burza-333” sowieckie zgrupowanie wojskowe zablokowało afgańskie garnizony stolicy i odcięło dzielnicę rządową od reszty miasta. Wówczas 7. kompania 103. dywizji wysadziła w powietrze centralny węzeł łączności i opanowała gmach ministerstwa obrony.

W tym samym czasie tzw. batalion muzułmański GRU rozpoczął szturm rezydencji szefa rządu. Sowieccy żołnierze narodowości tadżyckiej i uzbeckiej przebrani w afgańskie mundury wybili załogi czołgów rozmieszczonych wokół pałacu Tadż-Bek. Wtedy do wnętrza rezydencji wdarła się grupa szturmowa KGB – „Zenit”. Pokonując opór gwardii pałacowej, zlikwidowała premiera Hafizullaha Amina, jego rodzinę i najbliższych współpracowników. Operacja zajęła 40 minut, po czym z Bagram do Tadż-Bek przybył kolejny faworyt Moskwy – Babrak Karmal. Nad ranem kabulska stacja radiowa nadała orędzie o usunięciu krwawego uzurpatora Amina i rozpoczęciu nowego etapu „rewolucji kwietniowej”....