orzecznictwo

Artykuł 431 § 1 k.c. kreuje odpowiedzialność na zasadzie domniemania winy w nadzorze. Jest to domniemanie wzruszalne, ale jego obalenie jest utrudnione – ekskulpacja pozwanego polega na obaleniu domniemania jego winy w nadzorze; pozwany powinien wykazać, że jego nadzór nad zwierzęciem był staranny (wyrok SN z 12 sierpnia 1999 r., I CKN 1232/98, LEX nr 527150). Z omawianej regulacji wynika prawny obowiązek podjęcia działań uniemożliwiających zwierzęciu naruszanie dóbr prawem chronionych – życia, zdrowia, mienia (postanowienie SN z 15 kwietnia 2004 r., WK 5/04, OSNwSK 2004, nr 1, poz. 713, LEX nr 162706). Zasada odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez zwierzę nie jest zależna od zdolności do efektywnego pokierowania nim, ale od tego, czy wyrządzając szkodę, zwierzę jest w ogóle kierowane przez człowieka, czy nie będąc jego narzędziem, np. puszczone wolno wyrządza szkodę w wyniku samoistnego i niezależnego od człowieka zachowania się. Skuteczność zachowania osoby posługującej się zwierzęciem może być w praktyce zawsze wypadkową wielu czynników, takich jak jej umiejętności, cechy zwierzęcia oraz ryzyko związane z nieprzewidywalnością jego zachowań. W sytuacji, gdy mamy do czynienia ze zwierzęciem kierowanym przez człowieka, nie wchodzi w ogóle w rachubę odpowiedzialność na zasadzie słuszności, określona w art. 431 § 2 k.c., a w odniesieniu do szkody zawinionej odpada domniemanie winy właściciela...