Klauzule waloryzacyjne w zamówieniach publicznych – w jakim miejscu jesteśmy?

W ostatnich miesiącach, wiele postępowań, których przedmiotem były postanowienia dotyczące waloryzacji, kończyło się umorzeniem wskutek uznania zarzutów wykonawców przez zamawiających lub wprowadzenia zmian w treści dokumentacji przetargowej.

W ostatnich latach zamawiający publiczni zaczęli dostrzegać, że skorzystanie z dostępnych instrumentów waloryzacji jest bardziej opłacalne niż pozostawienie wykonawców z trudnościami wynikającymi ze wzrostu cen. Znaczący wpływ na zmianę w podejściu zamawiających miało orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej.

Wybuch pandemii Covid-19 spowodował, że koszty realizacji kontraktów, zwłaszcza w budownictwie poszybowały w górę. Dalszy wzrost cen materiałów i robocizny spotęgowała następnie inwazja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Ustawodawca, dostrzegając problemy zamawiających i wykonawców, wprowadził liczne zmiany, których celem jest przeciwdziałanie konsekwencjom powstałej sytuacji rynkowej. Skutkiem nadzwyczajnych zdarzeń jest także bogate orzecznictwo, które ukształtowało się na gruncie wystąpienia siły wyżej.

Zmiana podejścia zamawiających

Jeszcze nie tak dawno, przed wybuchem pandemii Covid-19, decyzja zamawiającego o zmianie wynagrodzenia wykonawcy podyktowana niekorzystnymi dla stron zjawiskami ekonomicznymi była dyskusyjna, bowiem wiązała się z ryzykiem zaskarżenia przez organy kontrolne.

Obawa zamawiających była na tyle silna, że Urząd Zamówień Publicznych w 2008 r. zamieścił na swojej stronie internetowej opinię dopuszczającą w konkretnych sytuacjach dokonanie waloryzacji wynagrodzeń. Istotna zmiana nastąpiła 1 stycznia 2021...