Cień sowieckiej okupacji

Cień sowieckiej okupacji

W historiografii istnieją tematy, które wywołują gorące emocje zarówno wśród badaczy, jak u ludzi niezwiązanych zawodowo z historią. Należy do nich problematyka stosunków polsko-żydowskich pod sowiecką okupacją w okresie II wojny światowej. Właśnie temu poświęcona jest książka historyka młodszego pokolenia Marka Wierzbickiego. Jest to praca wkraczająca w dwa zmitologizowane światy. Pierwszy to świat polskiego myślenia o Żydach jako o piątej kolumnie komunizmu, często sprowadzający problem do stereotypu żydokomuny. Drugi zaś, to rozpowszechniona w wielu środowiskach żydowskich wizja Polaków jako zaciekłych antysemitów, których postawa ułatwiła czy wręcz spowodowała przeprowadzenie holokaustu.

Autor pisze, że Żydzi stanowili niecałe 11 proc. całej ludności kresów. W wielu miasteczkach ponad 50 proc. mieszkańców deklarowała wyznanie mojżeszowe, a ponad 70 proc. rzemieślników, około 65 proc. handlarzy i 75 proc. lekarzy było Żydami. Wierzbicki podkreśla przy tym brak tendencji asymilacyjnych. Posuwa się nawet do stwierdzenia (co najmniej kontrowersyjnego), że tamtejsi Żydzi nie czuli żadnej więzi z państwem polskim.

P okazując kontekst wydarzeń po 17 września 1939 roku Marek Wierzbicki opisuje narastający w okresie II Rzeczypospolitej proces względnej...