Na nieludzkiej ziemi kapitalizmu

autor zdjęcia: Seweryn Sołtys

źródło: Fotorzepa

Michał Szułdrzyński

Załóżmy, że każdy z nas jest panem swojego losu i w pełni ponosi odpowiedzialność za swoje czyny. Ale czy to robotnik likwidowanej fabryki w Łapach wywołał kryzys, że powinien odpowiadać za jego skutki? – zastanawia się publicysta „Rz”

Mogłoby się wydawać, że w czasach kryzysu intelektualiści przeżywają rozterki, niepokoje i katusze. Nic bardziej mylnego. Kryzys wprawia ich w doskonałe samopoczucie. Każdy jest bowiem przekonany, że to właśnie jemu załamanie gospodarcze przyznało rację. „Rynek zawiódł” – cieszą się lewicowcy. „Państwa zaburzyły święte prawa rynku, oto przyczyna kryzysu” – przekonują wolnorynkowcy.

W obu tych postawach jest jednak coś niepokojącego. Największą wadą pomysłów antykapitalistycznych jest ich teoretyczność. Rzadko kiedy poza pomstowaniem na kapitalizm socjaliści proponują konkretne działania i kierunki, nie mówiąc już o sformułowaniu całościowej idei, która mogłaby zastąpić znienawidzony wolny rynek. Jednak świat przedstawiany przez obrońców kapitalizmu jawi się jako nieludzki.

Czy emeryci odpowiadają za kryzys?

Dobrym przykładem jest tekst Tomasza Wróblewskiego „Kryzys oczyszcza gospodarkę” („Rz”, 23.06.2009). Jego teza jest prosta: interwencje państwa w czasie kryzysu są złe. Dlaczego? Bo są nieskuteczne, niemoralne i zagrażają demokracji.

Państwo nie powinno pomagać – twierdzi Wróblewski. W rynek wpompowano już miliardy dolarów, a sytuacja wcale nie jest lepsza. Bezrobocie w USA czy Wielkiej Brytanii dalej rośnie.

Rzeczywiście, od państwowej pomocy kryzys się nie skończył. Skąd jednak przekonanie, że gdyby nie pakiety...