Ofiary czy współwinni?
O narodowym losie Polaków
Ofiary czy współwinni?
Refleksje te nie będą dotyczyły diagnozy stanu współczesnej świadomości historycznej -- to zadanie raczej socjologów niż historyków, by tak rzec tradycyjnych, operujących warsztatem właściwym tej nauce. Chcę spojrzeć na przeszłość i zastanowić się, jak funkcjonowały owe dwie tendencje w interpretacjach losów narodowych i w naszym -- jak pisał Gombrowicz -- "poufnym obcowaniu z Polską". Co to atoli znaczy: Polska-ofiara? Polacy współwinni tragediom? Ofiara Historii dużą literą pisanej? Ofiara zdrad, obcych knowań? Ale przecież także ofiara złożona na ołtarzu wolności: Polska jako Chrystus narodów, Polska -- Winkelrid narodów. Z pojęciem winy wiąże się z kolei problem odpowiedzialności.
Truizmem będzie konstatacja, że istnieje ścisły związek między daną chwilą dziejową a filozofią historii ojczystej, jak też samoocenami Polaków, poglądami na cechy narodowe. Ocena: ofiary czy współwinni -- wpisuje się również w zmieniające się konteksty ideologiczne i polityczne, stanowi część integralną wyznawanych systemów wartości. Zadziwiająca jest wszelako ciągłość myślenia o Polakach jako narodzie, "na który zwala się co chwila jedna klęska po drugiej, któremu nieprzyjaciel nóż trzyma na gardle i depcze pierś kolanami"...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta