Filozofia do reanimacji

autor zdjęcia: Maciej Skawiński

źródło: Fotorzepa

Dziś wolno mówić, co się chce, bo nie istnieje uchwytna prawda 
na żaden temat. Nie ma znaczenia, jakim posługujemy się językiem, 
bo wszystkie języki są tyle samo warte i nie ma podstaw do twierdzenia, 
że jedne opisują świat lepiej, a inne gorzej – pisze filozof.

Filozofia nie tylko przestała być atrakcyjnym kierunkiem studiów na wielu uczelniach, ale w życiu publicznym nie pełni już zauważalnej roli. Łatwo rozpoznawani reprezentanci tej dyscypliny angażują się w walkę polityczną, korygowanie błędów Kościoła, wychowywanie cudzych dzieci, krytykę Unii Europejskiej, lansowanie zdrowego odżywiania lub komentowanie aktualnych wydarzeń. W tej roli mogą ich doskonale zastąpić inni ludzie.

Lustro epok

Filozofia przestała również pełnić zasadniczą rolę intelektualnego lustra, w którym przegląda się cała epoka. A w przeszłości miała takie ambicje.

W średniowieczu patronowała badaniom logicznym i debatom ontologicznym. Spór o uniwersalia pozostał do dziś jednym z najciekawszych zagadnień wiążących język ze światem ogólnych idei i realnością fizyczną. W tym samym czasie podjęto studia nad sposobem mówienia de re i de dicto, czyli z jednej strony o tym, co znamy, ale chcemy lepiej opisać, a z drugiej strony o tym, co umiemy dobrze opisać, mimo iż nie wiemy dokładnie, o czym mówimy. Do dziś korzystać można z tych odróżnień w psychologii, fizyce lub polityce.

W renesansie filozofia skupiła się na stworzeniu fundamentów epistemologii. „Zwodniczy duch" Kartezjusza, który wymuszał takie rozważania, straszy niezmiennie na obrzeżach mechaniki kwantowej i w teorii alternatywnych...