Wolność w niewoli

źródło: KARTA

Białystok na przełomie 1939 i 1940 roku. „Śladów bombardowań niewiele, ale wszystkie domy jakby się przygarbiły wraz z mieszkańcami, którzy się pomiędzy nimi snują”

źródło: materiały wydawcy

Wacław Zagórski

źródło: Plus Minus

Wacław Zagórski, „Wolność w niewoli” Wydanie pierwsze krajowe, Wydawnictwo Finna, 2014

Polski wrzesień 1939 – czas rozpadu państwa i samoorganizacji narodu. Wilno 1939 postrzegane jako polski Piemont, gdzie obok siebie działają komuniści i monarchiści. I nadbużańskie ziemie niczyje, którymi między Niemcami a Sowietami przedzierają się kurierzy. Fragment niezwykłych wspomnień okupacyjnych, które się ukazują nakładem Wydawnictwa Finna.

Nie czekając dłużej na wezwanie, wyruszam do swego pułku. 24 godziny w pociągu – ujechaliśmy nie więcej jak 30 kilometrów. Zbombardowane tory. Dalej jadę rowerem wyfasowanym na jakiejś stacyjce. Łuny pożarów. Zatłoczone wozami drogi. Przejazd nocą przez płonący Międzyrzec, dniem przez bombardowaną Białą Podlaską. Nurkujące nad szosą niemieckie bombowce. Uskoki na pole, w kartofliska. W rowach przydrożnych trupy koni i ludzi. Mężczyzna w kałuży krwi, z twarzą jakby oksydowaną spalinami bliskiego wybuchu. Dziecko z odłupanym z czoła kawałkiem czaszki. Przed Brześciem nocleg w wiejskiej szkole. Palący wstyd pod pełnym pogardy spojrzeniem młodej nauczycielki, pytającej: „Dlaczego pan ucieka, panie poruczniku? Gdzie pan zostawił swoich żołnierzy?"

Ostatni etap z Kowla do Łucka w wojskowej ciężarówce. W Łucku koszary zbombardowane, puste. Nie ma nawet wartownika przy bramie. W jednym z budynków znajduję kapitana, którego znam z widzenia. On mnie też. Siedzi przy telefonie. Wita mnie jak zbawienie:

– Przedwczoraj pułk wymaszerował do Włodzimierza. Pełnię tu służbę sam, od 36 godzin, bez chwili odpoczynku. Przekazuję ją panu.

Wyciąga się na łóżku polowym i momentalnie zasypia. Odbieram pierwszy telefon. Dzwoni komendant posterunku policji w Kiwercach. Na polu na północ od Kiwerzec lądował przymusowo polski samolot. Pilot Leopold Skwierczyński pieszo dotarł do...