Korzystna neutralność

źródło: AFP

Éamon de Valera, pierwszy szef rządu niepodległej Irlandii, był znany z proniemieckich sympatii.

źródło: AFP

Adolf Hitler i Francisco Franco podczas spotkania w Hendaye (23 października 1940 r.)

W czasie II wojny światowej tylko 13 państw zachowało neutralność. Przez cały czas trwania działań wojennych ich los wisiał na włosku, ale cztery z nich niewątpliwie zyskały na statusie bezstronności.

Królestwo Afganistanu, Wielkie Księstwo Andory, Islandia, Republika Irlandii, Królestwo Jemenu, Księstwo Liechtensteinu, Portugalia, Państwo Hiszpańskie, San Marino, Szwecja, Szwajcaria, Tybet i Watykan zachowały neutralność do końca II wojny światowej. Część z tych neutralnych państw, bez względu na to, jaką drogę by wybrały, nie mogły w żaden sposób wpłynąć na wynik wojny. Do tej grupy należały najmniejsze europejskie państwa: Watykan, San Marino, Andora i Liechtenstein. Nie można jednak powiedzieć tego samego w przypadku Hiszpanii, Szwecji, Irlandii czy nawet Islandii. Neutralność tych ośmiu europejskich państw była nie tylko kwestią wyboru kruchego kompromisu zawartego między głównymi siłami kształtującymi ich wewnętrzną scenę polityczną, ale także efektem intensywnej walki wywiadów obcych potęg, których agentury prowadziły swoją ukrytą wojnę w cieniu ambasad, konsulatów czy przedstawicielstw handlowych.

W tej ukrytej wojnie szczególne miejsce zajmowała Hiszpania. Wielu historyków jest skłonnych sklasyfikować rządzącego tym państwem generała Francisco Franco Bahamonde jako nieoficjalnego koalicjanta państw Osi. Do wniosku takiego skłaniać może fakt, że już w 1939 r. Państwo Hiszpańskie przystąpiło do paktu antykominternowskiego, zawartego trzy lata wcześniej w Berlinie między ministrami III Rzeszy i Japonii....