Kiedy organ może wzruszyć ostateczną decyzję

Warunki uchylenia lub zmiany ostatecznej decyzji zależą zasadniczo od tego, czy strona nabyła prawo na jej mocy. Stan nagłej konieczności, jak np. zagrożenie życia lub zdrowia, powoduje jednak, że można wzruszyć każdą ostateczną decyzję.

W postępowaniu administracyjnym obowiązuje zasada trwałości decyzji (por. art. 16 kodeksu postępowania administracyjnego, dalej k.p.a.), ale od zasady tej przewidziano także wyjątki. Zgodnie z art. 154 k.p.a. ostateczna decyzja, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.

Za zgodą strony

Także ostateczną decyzję, na mocy której strona nabyła prawo, można w każdym czasie uchylić lub zmienić, jeżeli nie sprzeciwiają się temu przepisy szczególne i gdy przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony, ale w takim przypadku wymagana jest dodatkowo zgoda strony (art. 155 k.p.a.). We wskazanych wyżej sytuacjach organ, który wydał dotychczasową decyzję, wydaje decyzję w sprawie jej uchylenia lub zmiany. Postępowanie w trybie art. 154 lub art. 155 k.p.a. jest samodzielne, odrębne od postępowania zakończonego decyzją ostateczną (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 8 września 2016 r., sygn. I SA/Sz 169/16, LEX nr 2135995).

W orzecznictwie wyrażany jest pogląd, że nabycie praw, o którym mowa w art. 154 i art. 155 k.p.a., należy rozumieć szeroko. Przyjmuje się, że każde indywidualne rozstrzygnięcie prawne, które ma znamiona rozstrzygnięcia merytorycznego w sprawie i kształtuje sytuację prawną...