Potęga referendum

źródło: AFP

Za opuszczeniem Unii Europejskiej opowiedziało się w referendum 51,9 proc. Brytyjczyków.

źródło: AFP

27 kwietnia 1969 r. w referendum konstytucyjnym, którego inicjatorem był Charles de Gaulle, 52,4 proc. Francuzów odrzuciło proponowane przez niego zmiany. W rezultacie de Gaulle ustąpił.

Instytucja referendum od dwóch wieków zmienia mapę świata. Potrafi obalać monarchie, zmieniać granice i ustanawiać nowy porządek prawny państw.

We współczesnych systemach prawno-ustrojowych istnieje wiele form demokracji bezpośredniej, takich jak plebiscyt czy weto ludowe. Ale najwyższą rangę ma instytucja referendum wywodząca się jeszcze z czasów starożytnych. Nazwa ta pochodzi od łacińskiego słowa refero, które oznacza przedstawienie czegoś do oceny lub zaopiniowania. Referendum pełni funkcję kontrolną wobec władzy wykonawczej i ustawodawczej, artykulacyjną poprzez wyrażenie zdania ogółu i legitymizującą określone zmiany prawne i ustrojowe.

W referendum przeprowadzonym 23 czerwca 2016 r. w Wielkiej Brytanii 51,9 proc. obywateli biorących udział w głosowaniu opowiedziało się za wyjściem ich kraju ze struktur Unii Europejskiej. Brexit dał parlamentowi i rządowi zielone światło do uruchomienia i przeprowadzenia stosownych procedur legislacyjnych. Przy tej okazji można się zastanowić, czym właściwie jest instytucja referendum i jak wpływała ona na losy państw i społeczeństw.

Za praojczyznę referendum, a więc wyrażania opinii przez bezpośrednie głosowanie obywateli, należy uznać demokrację ateńską. W czasach nowożytnych za kolebkę demokracji referendalnej uważa się Szwajcarię. Aby przeprowadzić tam referendum, potrzeba 50 tys. podpisów. Należy je zebrać w ciągu 100 dni od daty opublikowania wniosku o referendum. W głosowaniu ma prawo wziąć udział każdy...